Nấm là “lộc” trời - sản phẩm quý hiếm của tự nhiên

Nấm trồng là các sinh vật có quả thể (tai nấm) thấy được bằng mắt thường và được thu hái để ăn hoặc làm dược liệu. Đó là những sản phẩm quý hiếm của tự nhiên ban tặng cho loài người. Trong tất cả các thời đại từ xa xưa đến nay, nấm được coi là thực phẩm và dược phẩm quí. Điều này thể hiện rõ qua vài ví dụ điển hình sau.

1. Nấm Linh chi – thần dược.

- Ở phương Đông, từ xa xưa nấm linh chi được coi là sản phẩm quý hiếm huyều diệu của thiên nhiên: “linh chi ngàn năm”, “lục bảo linh chi”, “thuốc trị bá bệnh”. Thậm chí còn có giá trị “tâm linh” :

- Các biểu tượng nấm linh chi ở tượng Lão tử và các motif trang trí nơi cung điện.

- Trong tượng 3 Ông “Phước, Lộc, Thọ” với mong ước mang lại hạnh phúc, sự sung túc và sức khỏe sống lâu, thì Ông Lộc tay phải nâng khối vàng và tay trái cầm cây nấm linh chi.

Sáu loại linh chi-Công dụng và liều dùng:

1/ Thanh chi: Còn có tên là Long chi: toàn bình, không độc. Chủ trị sáng mắt, bổ khi can, an thần, tăng trí nhớ.

2/ Hồng chi: Còn có tên là Xích chi hay Đơn chi: Vị đắng, bình, không độc. Chủ trị xung trung kết (tức ngực) ích tâm khí

3/ Hoàng chi: Còn có tên là Kim chi: Cam (ngọt) bình, không độc. Chủ trị ích trùng khí, an thần.

4/ Bạch chi: Còn có tên là Ngọc chi: Cay, bình, không độc. Chủ trị ích phế khí, làm thông miệng, mũi, an thân.

5/ Hắc chi: Còn có tên là Huyền chi: Mặn, bình, không độc. Chủ trị ù tai, lợi khớp, bảo thần (bảo vệ công năng của hệ thần kinh) ích tinh khí, làm dai gân cốt.

6/ Tử chi: Còn có tên là Mộc chi: Ngọt, ôn, không độc. Chủ trị lợi thủy đạo (lợi tiểu), ích thận khí.

2. Đông trùng hạ thảo- tác dụng y dược

1- Chống lại các tác dụng xấu của các tân dược đối với thận, ví dụ đối với độc tính của cephalosporin; bảo vệ thận trong trường hợp gặp tổn thương do thiếu máu;

2- Chống suy thoái của thận, xúc tiến việc tái sinh và phục hồi các tế bào tiểu quản ở thận;

3- Làm hạ huyết áp ở người cao huyết áp;

4- Chống lại hiện tượng thiếu máu cơ tim;

5- Giữ ổn định nhịp đập của tim, tăng cường tác dụng lưu thông máu trong cơ thể;

6- Tăng cường tính miễn dịch không đặc hiệu, điều tiết tính miễn dịch đặc hiệu;

7- Tăng cường năng lực thực bào của tế bào miễn dịch;

8- Tăng cường tác dụng nội tiết tố tuyến thượng thận và làm trương nở các nhánh khí quản;

9 - Tăng cường dịch tiết khí quản và trừ đờm;

10 - Làm chậm quá trình lão hóa của cơ thể;

11 - Hạn chế bệnh tật của tuổi già;

12- Nâng cao năng lực chống ung thư của cơ thể;

13- Chống lại tình trạng thiếu oxy của cơ thể;

14- Hạn chế tác hại của tia gamma đối với cơ thể;

15 - Tăng cường tác dụng an thần, trấn tĩnh thần kinh;

16 - Tăng cường việc điều tiết nồng độ đường trong máu;

17 - Làm giảm cholesterol trong máu và chống xơ vữa động mạch;

18 - Xúc tiến tác dụng của các nội tiết tố;

19 - Tăng cường chức năng tiêu hóa và hấp thu các chất dinh dưỡng;

20 - Ức chế vi sinh vật có hại, kể cả vi khuẩn lao, ức chế virus;

21 - Kháng viêm và tiêu viêm;

22- Có tác dụng cường dương, chống liệt dương.

3. Nấm ăn – thực phẩm cao cấp

Nấm là thức ăn rất ngon, nên người La Mã đã gọi chúng là “ thức ăn của Thượng đế ”. Hoàng đế La Mã Caesar ưa thích một loại nấm ăn rất ngon, nên nấm này có tên Amanita caesarea . Nấm này rất giống về hình dáng và màu sắc với “ nấm trứng gà ” mọc tự nhiên ở Đà Lạt: bao nấm ngoài màu trắng và bên trong ruột vàng như lòng đỏ trứng gà. Khi nấm nở ra mũ nấm màu vàng lòng đỏ trứng gà.

* Toàn dân ăn nấm

Ăn nấm có lợi cho sức khỏe

Nhìn lại lịch sử phát triển xã hội loài người thì việc thuần hóa động vật nuôi có từ hơn 8.000 năm. Trải qua quá trình chọn giống vật nuôi lâu dài đến nay, nhiều giống ưu việt như siêu nạc, tốc độ tăng trưởng nhanh đã được áp dụng trong chăn nuôi góp phần làm tăng sản lượng thực phẩm. Nhưng bên cạnh đó cũng đã để lại những mặt trái ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Mặc dù vậy ăn thịt động vật nuôi đã thành thói quen nghìn đời của tất cả mỗi chúng ta.

Còn đối với nấm ăn thành phần dinh dưỡng trong nấm cũng có thể so sánh được với các giá trị dinh dưỡng của thịt động vật. Chúng ta có thể nhìn vào bảng so sánh dưới đây thì sẽ nhận thấy rõ điều đó.

Ngoài ra, xã hội loài người có một nghịch lý là số người bị bệnh thường không quá 10% dân số, nhưng đầu tư cho người bệnh rất lớn: các trường Y Dược đào tạo nhiều năm, BS khám bệnh, thuốc điều trị tốn nhiều tiền, mà giá bán ngày càng tăng. Trong khi đó đầu tư để giữ cho khỏe không bị bệnh không được là bao. Gần đây một xu hướng phát triển mạnh là thực phẩm chức năng, mà nấm có vai trò quan trọng. Ăn nấm sẽ góp phần khắc phục nghịch lý nêu trên: duy trì sức khỏe người bình thường, tránh bệnh tật và góp phần gia tăng tuổi thọ.

* Nhiều việc phải làm

Nếu toàn dân ăn nấm thì hầu hết nông dân đều được hưởng, vì từ phế phụ phẩm nông nghiệp có thể tự sản xuất thực phẩm ngay tại chỗ để ăn, giảm suy dinh dưỡng cho trẻ em. Dĩ nhiên để ẩm thực Việt Nam đi lên hàng đầu thì nhiều việc phải làm, mà trồng nấm phải được nâng lên tầm cao mới thỏa mãn nhu cầu ăn cho toàn dân. Chưa kể nhiều vấn đề khác như an toàn vệ sinh thực phẩm,…

Theo: PGS.TS Phạm Thành Hỗ - Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh