Nhà sáng tạo trẻ vượt lên khó khăn nghiên cứu khoa học

Hải là con thứ 5 trong gia đình, từ nhỏ đã có đam mê nghiên cứu khoa học, từ những tò mò học hỏi kinh nghiệm sửa chữa điện tử của anh trai cùng với những kiến thức được trang bị trên lớp, Hải đã vận dụng vào việc “sáng chế” những vật dụng, đồ chơi dành cho trẻ con trông rất bắt mắt và ý tưởng dành giải thưởng tại "Cuộc thi sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng toàn quốc" đã được Hải nung nấu từ những năm cuối cấp 2. Và cơ hội đã đến với Hải vào dịp nghỉ hè lớp 8 khi vào thăm anh trai đang theo học tại trường Đại học Bách khoa Đà Nẵng. Hải rất say sưa, nhìn các anh chị thực hành lắp ráp Robocon và các đồ dùng dạy học bằng điện tử khác.
Bước sang lớp 10 trường THPT Nguyễn Văn Trỗi, Hải đã được các thầy cô cho “toàn quyền” sử dụng phòng thí nghiệm của trường. Như được tiếp thêm sức mạnh, ngoài những vật dụng nhỏ phục vụ cho việc dạy và học tại trường đều được Hải sáng chế ra một cách đơn giản, được BGH tuyên dương trước toàn trường, thì đề tài “thiết bị định hướng cho các bộ thu năng lượng mặt trời” đã đạt giải khuyến khíchtại "Cuộc thi sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng toàn quốc" lần thứ 3 (2006 – 2007) là một sự khởi đầu của sự thành công trong việc chịu khó tìm tòi, học hỏi.
Thành công tiếp nối thành công, với đề tài “ bộ thí nghiệm tĩnh điện” Hải lại tiếp tục được nhận giải khuyến khích cũng tại "Cuộc thi sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng toàn quốc" lần thứ 4 (2007-2008) . Đề tài này tác giả đã dùng bộ thí nghiệm tĩnh điện gồm máy phát tĩnh điện 16KV (lấy từ ti vi hỏng, dùng tấm nhựa mika và 02 quả bóng bàn để làm thí nghiệm”tương tác tĩnh điện”, với 02 võ ống tiêm, có thể thí nghiệm hiện tượng “phóng điện trong không khí”, với vỏ lon sữa có thể thí nghiệm khảo sát “chuyển động của điện tích trong điện trường đều”, với 2 quả cầu inox có thể thí nghiệm “nhiễm điện do hưởng ứng”.
Tại "Cuộc thi sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng toàn quốc" lần thứ 5 (2008-2009) với đề tài “thiết bị đo gia tốc rơi tự do”, Hải đã đạt giải nhì và cũng là một trong 10 đề tài được Ban tổ chức lựa chọn gửi tham dự triển lãm sáng tạo trẻ quốc tế tại Nigieria . Đây là thiết bị thí nghiệm cho học sinh “nhìn thấy” các quá trình vật lý một cách trực quan, sinh động. Thí nghiệm này có thể sử dụng để làm các bài thí nghiệm đo gia tốc rơi tự do ở vật lý lớp 10. Giá thành rẻ, dể làm nên phù hợp với điều kiện kinh tế và kỹ thuật ở các trường học vùng sâu, vùng xa, nông thôn nghèo. Cũng trong lần này Hải đã được Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tặng Bằng khen.
Khi được hỏi em Hải về thời gian được nghỉ ở trường cũng như số tiền 3.200 USD cho chuyến đi Nigieria nhận giải, Hải cho biết: “Nhà trường - ĐHBK rất tạo điều kiện để Hải được tham dự, nhưng số tiền 3.200 USD thì Hải đang trông chờ vào phía tổ chức địa phương, nếu không có sự quan tâm của các tổ chức thì không thể tự túc mà đi được vì điều kiện gia đình đang rất khó khăn”, Hải cũng cho biết thêm: Năm 2009 - 2010 Hải cũng sẽ tiếp tục tham gia cuộc thi, nhưng đề tài nào thì Hải chưa quyết định vì tuỳ vào kinh phí của gia đình cho bao nhiêu lúc đó mới chọn”. Có nghĩa là trong Hải đang tiềm tàng nhiều ý tưởng sáng tạo mới, song vấn đề kinh phí vẫn là cái quyết định cho ý tưởng sáng tạo của em.
Tiếp chuyện với bố của Hải, ông Luyện cho biết: Trước đây các anh chị Hải cũng rất nhanh nhạy nhưng do khó khăn nên vợ chồng ông không cho học liên tục mà phải nghỉ một thời gian đi làm sau đó mới thi học tiếp, cũng chính trong thời gian đó, tuy còn nhỏ nhưng Hải đã thường xuyên ra ki ốt nơi bố và anh trai sữa ti vi, máy tính, xe đạp để tìm tòi và nhặt nhạnh những thứ bỏ đi đưa về cùng với đồng bạn tạo ra các đồ chơi đơn giản bằng điện tử. Nay thấy con đạt được những giải thưởng như vậy thì thật đáng mừng. Tuy hiện giờ đang còn nợ ngân hàng khá nhiều do phải vay cho các anh chị của Hải đi học, giờ đây lại phải lo cho Hải ăn học, nhưng nếu Hải có đề tài mới thì ông sẽ cố gắng động viên tham gia cuộc thi lần thứ 6 tiếp theo.
Cuộc thi sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng toàn quốc được tổ chức hàng năm là một việc làm hết sức cần thiết. Tuy nhiên, để khuyến khích tính sáng tạo của các em hơn nữa, ngoài những phần thưởng mà BTC đã trao thì các tổ chức tại địa phương cần phải thực sự quan tâm phối hợp sát sao hơn, đồng thời phải có những cơ chế khuyến khích hỗ trợ “hậu giải thưởng” nhằm động viên các em có hoàn cảnh khó khăn phát huy tính tích cực trong sáng tạo KHCN.
Quang Tùng