Nhìn lại 10 năm hợp tác khoa học và công nghệ giữa Hà Tĩnh và các tỉnh của CHDCND Lào

Trong lịch sử quan hệ quốc tế từ xưa tới nay, quan hệ đặc biệt Việt Nam - Lào, Lào - Việt Nam là một điển hình, một tấm gương mẫu mực, hiếm có về sự gắn kết bền chặt, thủy chung, trong sáng và đầy hiệu quả giữa hai dân tộc đấu tranh vì độc lập, tự do và tiến bộ xã hội.
Ngày nay, cuộc cách mạng khoa học công nghệ đang diễn ra với tốc độ như vũ bão, xu thế quốc tế hoá, toàn cầu hoá đang được đẩy nhanh trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. Do đó, các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam và Lào, đều có cơ hội và điều kiện thu hút vốn đầu tư, kinh nghiệm quản lý, nghiên cứu, ứng dụng các thành tựu khoa học và công nghệ của thế giới nhằm đẩy nhanh tiến trình công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước.
Quan hệ hợp tác toàn diện giữa hai quốc gia thực sự được củng cố và tăng cường một phần nhờ vào sự hợp tác bền chặt, khăng khít trên nhiều lĩnh vực của các địa phương giữa 2 nước. Đây là nét nổi bật, tạo ra nền tảng và chiều sâu của quan hệ đặc biệt Việt Nam - Lào, Lào - Việt Nam trong thời kỳ đổi mới.  Có thể liệt kê nhiều địa phương trong cả nước đã triển khai hợp tác đạt hiệu quả tốt, trong đó mối quan hệ hợp tác giữa Hà Tĩnh và các địa phương của Lào có thể xem là một điểm sáng trong giai đoạn hiện nay.
Hàng năm tỉnh Hà Tĩnh các tỉnh Bôlykhămxay, Savanakhet, Khăm Muộn, Thủ đô Viêng Chăn của nước bạn Lào đã thường xuyên trao đổi các đoàn đại biểu cấp cao, tổ chức hội đàm, ký kết thỏa thuận hợp tác trên nhiều lĩnh vực như: giáo dục, y tế, đầu tư phát triển kinh tế , quốc phòng – an ninh, k hoa học và công nghệ... Các bên cam kế t cùng nhau gìn giữ và phát huy mối quan hệ hợp tác hữu nghị đặc biệt giữa hai dân tộc ; cùng củng cố, bảo vệ, xây dựng hai Nước Việ t  - Lào ngày càng giàu đẹp.
Thực hiện các biên bản hợp tác giữa hai Bộ KH&CN Việt Nam -Lào, Hội nghị cao cấp thường niên giữa Hà Tĩnh với các tỉnh của Lào, Sở KH&CN Hà Tĩnh và 2 tỉnh Bôlykhămxay, Khăm Muộn đã chủ động, sáng tạo nghiên cứu xây dựng các chương trình hợp tác phù hợp, có hiệu quả ; ký kết nhiều văn bản thỏa thuận về hợp tác KH&CN cấ p Sở như : Biên bản ghi nhớ hợp tác KH&CN hàng năm; Hợp tác giúp đỡ về khai thác khoáng sản, phát triển thương mại-du lịch ; Hợp tác chuyển giao công nghệ trong lĩnh vực nông, lâm nghiệp cho Bôlykhămxay và Khămuộn; Hợp tác xây dựng mạng lưới quản lý KH&CN cấp địa phương; Học tập trao đổi kinh nghiệm, tập huấn quản lý nhà nước về KH&CN
Từ năm 2002 đến nay, được sự phân công của Bộ KH&CN Việt Nam và Lào, Sở KH&CN Hà Tĩnh đã triển khai thành công 05 nhiệm vụ hợp tác với CHDCND Lào trong khuôn khổ các dự án hợp tác theo Nghị định thư.
Thông qua các nhiệm vụ đã giúp Viện Công nghệ sinh học thuộc Bộ KH&CN Lào thiết kế, xây dựng 1 vườn ươm nuôi cấy mô tế bào với diện tích 1000m 2 ; mô hình trồng chuối cao sản có diện tích 0,6 ha; Chuyển giao cho phía bạn công nghệ nuôi cấy mô tế bào sản xuất giống cây nông, lâm nghiệp như chuối, mía, Paulownia, Dó trầm…; Cung cấp, lắp đặt hướng dẫn vận hành hệ thống dây chuyền thiết bị sản xuất than tổ ong bằng nguyên liệu than Lào có công suất 1200 viên/ giờ; Chuyển giao công nghệ, xây dựng 02 mô hình xử lý nước sạch, 04 hầm khí biogas; 02 mô hình trồng cây Dó trầm tại 2 tỉnh Bôlykhămxay và KhămMuộn với quy mô 2ha/tỉnh; Triển khai chuyển giao kỹ thuật, lắp đặ t 22 bộ pin năng lượng mặt trời cho 2 Sở KH&CN Bôlykhămxay, KhămMuộn và nhân dân tại các bản của Lào chưa có điện lưới quốc gia.
Ngoài ra, Sở KH&CN Hà Tĩnh còn hỗ trợ Sở KH&CN của tỉnh Bôlykhămxay và Khămmuộn các phương tiện để thực hiện công tác như: 02 bộ máy tính và máy fax, 02 bộ chuẩn thiết bị đo lường; hỗ trợ ngườ i dân 04 bộ pin năng lượng mặt trời, 02 bộ thiết bị kiểm tra công tơ điện lưu động và một số giống cây trồng nông, lâm nghiệp. Tiến hành bảo dưỡng, sữa chữa hệ thống cung cấp nước sạch tại Bản Nasaath huyện Thakhec tỉnh KhămMuộn và Bản Phiêng đi huyện Pasan tỉnh Bôlykhămxay. Tổ chức tập huấn về quản lý nhà nước về TC-ĐL-CL; tập huấn kỹ thuật kiểm định phương tiện đo; tập huấn, chuyển giao kỹ thuật phát triển một số cây trồng nông, lâm nghiệp.
Hai bên thường xuyên trao đổi các đoàn công tác, trong giai đoạn 2002-2012, Sở KH&CN Hà Tĩnh đã tổ chức hơn 15 đoàn cán bộ với hơn 80 lượt cán bộ, bao gồm Bộ KH&CN, Sở KH&CN Hà Tĩnh, và các đơn vị trực thuộc Sở sang CHDCND Lào để triển khai dự án, kiểm tra tiến độ, nghiệm thu dự án, hội đàm xây dựng chương trình hợp tác KH&CN hàng năm . Đồng thời, đón tiếp 8 đoàn khách, hơn 100 lượt cán bộ Bộ KH&CN Lào, UBND tỉnh, Sở KH&CN 2 tỉnh Bôlykhămxay và KhămMuộn đến thăm và làm việc tại Hà Tĩnh.
Các chương trình hợp tác KHCN với các địa phương của nước bạn Lào đã phát huy hiệu quả tốt, được Lãnh đạo Bộ KH&CN 2 nước, Lãnh đạo UBND tỉnh Hà Tĩnh, Bôlykhămxay, KhămMuộn, nhân dân tại nơi thực hiện dự án vui mừng và đánh giá cao. Ghi nhận những thành tích hợp tác trong thời gian qua, năm 2010 và 2011, UBND tỉnh Bôlykhămxay và tỉnh KhămMuộn đã tặng bằng khen cho 3 tập thể và 4 cá nhân của Sở KH&CN Hà Tĩnh
Định hướng cho hoạt động hợp tác KH&CN của ngành trong thời gian tới, Lãnh đạo Sở KH&CN khẳng định sẽ tích cực triển khai có hiệu quả các chương trình hợp tác do Bộ KH&CN Việt Nam, UBND tỉnh Hà Tĩnh chỉ đạo, đồng thời tiếp tục hỗ trợ các địa phương của Lào đào tạo nguồn nhân lực KH&CN, kiện toàn tổ chức, bộ máy, thể chế KH&CN, đẩy mạnh ứng dụng các tiến bộ khoa học công nghệ vào sản xuất, đặc biệt tập trung trong lĩnh vực nông và lâm nghiệp.
Mặc dù đứng trước những thách thức, khó khăn rất lớn, đó là ở điểm xuất phát của Hà Tĩnh và các tỉnh của Lào đều rất thấp. Nền kinh tế của các địa phương có rất nhiều điểm tương đồng, hạn chế tính bổ sung cho nhau, nên trong quá trình hợp tác còn gặp nhiều khó khăn. Nguồn ngân sách của tỉnh Hà Tĩnh còn eo hẹp, sự đóng góp của lực lượng doanh nghiệp, doanh nhân hai nước vào việc củng cố và phát triển mối quan hệ hợp tác toàn diện, hợp tác KH&CN nói riêng là chưa đáng kể. Qua 10 năm nhìn lại, Ngành Khoa học và Công nghệ Hà Tĩnh đã không ngừng nỗ lực và gặt hái những kết quả đáng ghi nhận, góp phần đưa quan hệ hợp tác khoa học công nghệ giữa các địa phương nói riêng và hai nước nói chung đang dần trở thành nhân tố quan trọng trong việc củng cố và phát triển quan hệ hữu nghị đặc biệt Việt Nam - Lào, Lào - Việt Nam, tạo tiền đề cho việc tăng cường và mở rộng hợp tác toàn diện Việt Nam - Lào, Lào - Việt Nam lên tầm cao mới.

Nguyễn Văn Chung