Xây dựng nông thôn mới - sức sống mới

Sau 2 năm, với sự chỉ đạo quyết liệt, tập trung, sự vào cuộc đồng bộ của các cấp các ngành, địa phương và nhất là sự chung sức đồng lòng của nhân dân, chương trình MTQG xây dựng NTM ở Hà Tĩnh đã đạt nhiều kết quả quan trọng. Hà Tĩnh được TW đánh giá là một trong 3 tỉnh “có cách làm chủ động, sáng tạo ” .
Trong hai năm với tổng vốn huy động trên 15 nghìn tỷ đồng, Hà Tĩnh được biết đến như một điểm sáng về xây dựng NTM, 19 tiêu chí thuộc 5 nhóm nội dung đều có mức độ tăng khá. Đến nay đã có 06 xã đạt từ 16 - 18 tiêu chí (cao nhất là xã Tùng Ảnh đạt 18 tiêu chí); 44 xã đạt từ 10 - 15 tiêu chí; 155 xã đạt từ 5-9 tiêu chí. Xác định xây dựng NTM, là nâng cao đời sống, vật chất tinh thần cho người dân nông thôn 2 năm qua, đâu đâu người dân cũng chung sức đồng lòng, hăng say vào cuộc. Thông điệp NTM đã thực sự đến tận nhà, đi sâu vào từng nếp nghĩ, cách làm của người dân nông thôn Hà Tĩnh.
Nét nổi bật sau 2 năm thực hiện chương trình NTM ở Hà Tĩnh Chủ tịch UBND tỉnh Võ Kim Cự đánh giá "Cái mừng nhất, và đạt kết quả quan trọng nhất ở Hà Tĩnh là đã làm chuyển biến được nhận thức của nhân dân, cán bộ từ thôn xóm đến tỉnh về xây dựng NTM". Cùng với đó, sự cải thiện đáng kể về hạ tầng - kinh tế - xã hội, nhất là kết cấu hạ tầng phục vụ sản xuất, thiết yếu dân sinh. Ngoài việc cứng hoá hàng trăm km kênh mương, đường trục chính nội đồng, đã có gần 2500km đường giao thông nông thôn được nhựa hóa và bê tông hóa, nâng tỷ lệ đạt chuẩn trên 53%; xây dựng được trên 800 km đường điện đảm bảo yêu cầu; cải tạo, nâng cấp được 143 trường học các cấp đạt chuẩn quốc gia; xây dựng 39 nhà văn hóa và khu thể thao xã, 237 nhà văn hóa và khu thể thao thôn đạt chuẩn... Hình hài NTM đang hiện hữu dần trong ánh mắt nụ cười, trong sự cảm nhận về chất lượng cuộc sống của chính người dân nơi đây.
Bằng nhiều cơ chế, chính sách linh hoạt toàn tỉnh đã huy động được trên 15 ngàn tỷ đồng cho chương trình xây dựng NTM, trong đó nhân dân đóng góp trên 900 tỷ đồng. Theo đó, khắp mọi làng quê đâu đâu cũng sôi nổi phong trào hiến đất, hiến cây, hiến tài sản, đóng góp ngày để xây dựng đường, trường, trạm, nhà văn hoá và các công trình phúc lợi khác. Những việc làm thiết thực, đóng góp thầm lặng đã trở thành biểu tượng đẹp về con người mới trong công cuộc xây dựng NTM. Hà Tĩnh được cả nước biết và tìm đến học hỏi kinh nghiệm bởi có không ít cách làm hay và sáng tạo. Trong đó, có việc đỡ đầu tài trợ xây dựng các công trình... của các sở, ban, ngành, đoàn thể, doanh nghiệp. Đã có 115 tổ chức cá nhân hỗ trợ cho 126 xã. Các địa phương bằng nhiều cách cũng đã kêu gọi con em xa quê đóng góp hàng chục tỷ đồng cho phong trào xây dựng NTM. Tiêu biểu cho phong trào này là con em các huyện Đức Thọ, Can Lộc, Thạch Hà...
Xác định nội dung quan trọng xây dựng NTM là nâng cao thu nhập cho người dân. Với đề án phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập cư dân nông thôn ngày càng thiết thực, khai thác tiềm năng lợi thế của từng địa phương, sản xuất nông nghiệp Hà Tĩnh theo hướng sản phẩm hàng hóa chủ lực, quy mô lớn, gắn sản xuất với chế biến và thị trường tiêu thụ. Phong trào giúp nhau phát triển kinh tế, giải quyết việc làm, làm giàu chính đáng phát triển mạnh, xuất hiện ngày càng nhiều mô hình có hiệu quả; tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 14,2%; thu nhập cư dân nông thôn năm 2012 gấp 1,73 lần so với năm 2010; toàn tỉnh xây dựng 552 mô hình sản xuất kinh doanh gắn với xây dựng NTM, trong đó hàng trăm mô hình có thu nhập trên 150 triệu/năm.
Để hỗ trợ kịp thời cho các địa phương trong xây dựng NTM, UBND tỉnh đã ban hành nhiều cơ chế chính sách sát thực, kịp thời nhằm huy động, lồng ghép, quản lý các nguồn vốn trong xây dựng NTM; các chính sách khuyến khích phát triển sản xuất nông nghiệp; hỗ trợ lãi suất vay vốn tại các tổ chức tín dụng,... Các chính sách đó đã tạo "cú hích" để phát triển sản xuất tại các địa phương. Nhờ vậy, đề án phát triển sản xuất đã nhanh chóng đi vào hiện thực, mở ra cơ hội trong sản xuất. Điển hình là hàng chục mô hình chăn nuôi lợn tập trung quy mô hàng trăm đến trên ngàn con theo các hình thức liên doanh liên kết có hiệu quả cao... Đặc biệt, lần đầu tiên, xã Cẩm Bình (Cẩm Xuyên) xây dựng thành công cánh đồng mẫu lớn. Với quy mô 426ha, đây là mô hình liên kết 4 nhà, được doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm với giá cao hơn thị trường đến 10%. Thành công của cánh đồng mẫu không đơn thuần là thành công của một mô hình mà hơn hết, nó khẳng định tính đúng đắn của một chủ trương đường lối, là động lực, quyết tâm, là sự mở đường đầy thuyết phục công nghiệp hoá, hiện đại hoá nông nghiệp nông thôn.
Khi người dân hiểu được vai trò chủ thể của mình trong xây dựng NTM các nhóm tiêu chí về văn hoá - xã hội - môi trường nhân dân đồng tình ủng hộ. Công tác giáo dục toàn diện được giữ vững và phát triển, với 55/231 xã đạt chuẩn về tiêu chí giáo dục. Y tế và chất lượng khám, chữa bệnh có chuyển biến với số xã đạt chuẩn gần 76%. Vệ sinh môi trường từng bước được cải thiện, tỷ lệ người dân được sử dụng nước hợp vệ sinh đạt gần 80%. Sự vào cuộc quyết liệt, mạnh mẽ của các tổ chức đoàn thể thông qua các mô hình, các chương trình hành động cụ thể là một trong những yếu tố quan trọng để có được những thành công này....
Những bài học kinh nghiệm trong công tác tuyên truyền, vận động, những bài học về cơ chế chính sách và nhất là huy động nguồn lực tại chỗ đóng vai trò chính trong Xây dựng NTM xuyên suốt cả lộ trình. Huy động tốt nội lực trong dân chính là làm tốt quy chế dân chủ cơ sở, công khai, minh bạch các nguồn đầu tư, kinh phí hỗ trợ được công bố cụ thể cho từng thôn. Trao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho cộng đồng, người dân được trực tiếp tham gia, bàn bạc lựa chọn công trình, hạng mục triển khai; người dân phải là chủ thể quyết định mức đóng góp và tổ chức thực hiện...
Thứ trưởng Bộ NN&PTNN- Phó Ban chỉ đạo xây dựng NTM Trung ương Nguyễn Đăng Khoa phát biểu tại Hội nghị sơ kết 2 năm thực hiện và tuyên dương các điển hình tiêu biểu trong phong trào xây dựng NTM ghi nhận Hà Tĩnh có cách làm: "Chủ động, bài bản, sáng tạo, quyết liệt, sâu sát" hoặc ngắn gọn hơn là "Tâm huyết, trách nhiệm và biết làm".

Ngô Thắng