Bài thuốc chữa ho khan

Theo y học cổ truyền, ho khan, ho khàn tiếng thuộc chứng phế âm hư. Người bệnh có biểu hiện ho khan, có khi ngứa họng, mất tiếng ho ít đờm, đờm vàng, miệng khô, đại tiện táo, mạch tế sác. Phép trị chủ yếu bổ âm, mát phế, cầm ho… Dưới đây là một số bài thuốc đông y phòng trị ho khan.

Khi bệnh mới phát

Dùng bài Tả bạch tán “Tiền ất phương” gia giảm: tang bạch bì 16 g, xuyên bối mẫu 12 g, cát cánh 12 g, mạch môn 14 g, phục linh 14 g, hoàng cầm 10 g, địa cốt bì 14 g, tri mẫu 4 g, bạc hà 6 g, cam thảo 3 g, đại táo 8 g, sinh khương 6 g. Sắc uống hoặc thêm bột gạo tẻ tán nhỏ uống, trẻ em dùng liều 1/2 hoặc 1/3, có thể cho ít mật ong cho dễ uống. Tác dụng: thanh tả phế nhiệt, bình suyễn, chỉ khái… Trị chứng ho khan, ho cơn, ho không nghe tiếng đàm, đại tiện táo, tiểu vàng, mặt đỏ… Gia giảm: nếu ho đàm nhiều, gia xuyên bối mẫu 12 g; nếu sốt, ho khan, gia tang diệp 14 g, ngưu bàng tử 12 g; đại tiện táo khó, gia hạnh nhân 14 g. Lưu ý: trẻ ho suyễn, ho đàm nhiều loảng, tỳ phế hư hàn bên trong không nên dùng.

Nếu uống bài trên mà đại tiện vẫn táo kết, vẫn còn sốt, đau họng: nên phối hợp bài Lương cách tán “Cục phương” gia giảm gồm: tang bạch bì 14 g, cát cánh 10 g, hoàng cầm 12 g, đại hoàng 4 g, liên kiều 14 g, hạnh nhân 14 g, cam thảo 4 g, chi tử 10 g, bạc hà 12 g, trúc diệp 14 g, cát cánh 10 g, tang diệp 14g. Sắc uống. Trẻ em dùng liều 1/2 hoặc 1/3, có thể cho ít mật ong cho dễ uống… Tác dụng: thanh giải tích nhiệt ở thượng tiêu và trung tiêu… Trị ho khan đau họng, táo bón, nước tiểu đỏ… Lưu ý: không dùng cho người ho đàm loãng, sốt ít, lạnh nhiều.

Nếu hết sốt, đại tiện lỏng ăn ít, bụng đầy: nên phối hợp bài Sâm linh bạch truật tán “Cục phương” gia giảm gồm: đảng sâm 12 g, bạch truật 14 g, phục linh 14 g, biển đậu 16 g, ý dĩ 16 g, hoài sơn 6 g, liên nhục 14 g, trần bì 12 g, sa nhân 6 g, cát cánh 10 g, chích thảo 4 g, sinh khương 6 g. Sắc uống. Trẻ em dùng liều 1/2 hoặc 1/3 người lớn… Tác dụng: bổ khí, kiện tỳ, thẩm thấp, hòa vị, trị tỳ vị hư. Trị ho đàm lâu ngày, ăn ít, đại tiện lỏng, cơ thể mệt mỏi thuộc thể tỳ phế khí hư. Gia giảm: có ho sốt, thêm hoàng cầm 10 g, tang bạch bì 12 g…; miệng khô, gia mạch môn 12 g…; ho đàm nhiều, gia xuyên bối mẫu 12 g.

(suckhoedoisong.vn)