Hạt tiêu có chứa các alkaloid (pipenine, chavicine, piperiline…), dầu nhựa và tinh dầu. Tác dụng làm tăng nhu động ruột, an thần giảm đau, hạ sốt, chống kinh giật, làm tăng huyết áp, sát trùng.
Theo Đông y, hạt tiêu vị cay, mùi thơm, tính nhiệt; vào tỳ, vị, phế và đại tràng. Có tác dụng ôn trung tán hàn hạ khí tiêu đàm điều vị, giải độc. Dùng điều vị, khai vị trợ tiêu hoá. Chữa đau quặn bụng do lạnh, nôn ra nước trong, tiêu chảy đầy bụng không tiêu, đờm tắc quyết lãnh, sát khuẩn, giải độc. Liều dùng và cách dùng: 1-3 g tán bột cho vào thực phẩm.
Một số bài thuốc và thực đơn chữa bệnh có hạt tiêu
Trị đau quặn bụng do lạnh, nôn, rối loạn tiêu hóa
Hồ tiêu tán bột 3 g, gừng tươi 6 g, tử tô 6 g. Sắc (hãm) cho uống.
Trị buồn nôn không ăn được
Hạt tiêu tán bột mịn 20 g, bán hạ tán bột mịn 20 g, nước gừng vừa đủ. Bột tiêu và bột bán hạ trộn với nước gừng làm viên, viên bằng hạt ngô. Mỗi lần uống 15-20 viên với nước ấm.
Trị phong hàn nhập lý đau quặn bụng, nôn ra nước trong
Hồ tiêu tán bột 50 g, rượu trắng 250 ml. Đem ngâm trong 15 ngày. Mỗi lần uống 15 ml.
Hệ tiêu hóa
Chữa viêm loét dạ dày tá tràng, viêm đại tràng do tỳ vị hư hàn
Bột hồ tiêu 5 g, gừng tươi 30 g, đại táo 20 g. Các vị cho vào nồi, thêm nước sắc cho cạn bớt nước thành dạng chè táo, ăn.
Trị tiêu chảy, rối loạn tiêu hóa
Nho khô 90 g, bột hồ tiêu 10 g. Nho sấy khô tán bột, trộn đều với bột hồ tiêu thành thuốc tán. Dùng cho trẻ em 6 tháng đến 3 tuổi, mỗi ngày không quá 2 g chia 3 lần cho uống với nước cháo, sữa.
Chữa tiêu chảy, thổ tả
Hồ tiêu 1-2 g, tán nhỏ; uống với nước cơm (Hải Thượng Lãn Ông).
Chữa dị ứng
Bột hồ tiêu 1-2 g, đường trắng 20 g, gừng 3 lát. Các vị cho vào ấm, đổ thêm 100 ml nước sôi hãm, để nguội uống.
Chữa phong thấp
Hồ tiêu, hồi, phèn chua, liều lượng bằng nhau. Các vị giã nhỏ, xoa bóp chỗ đau (Hải Thượng Lãn Ông).
Chữa thấp khớp, đau nhức
Hồ tiêu 10 g, nhục quế 10 g, riềng ấm 10 g, gừng khô 10 g, băng phiến 3 g, long não 3 g. Các vị giã dập, ngâm với 250 ml cồn 700 trong 1 tuần. Dùng xoa bóp hàng ngày
Chữa ho lâu không khỏi
Hồ tiêu 6 hạt, thận lợn 1 đôi. Hồ tiêu tán nhỏ; thận lợn rửa sạch thái miếng. Nấu chín. Ăn thận và uống nước (Hải Thượng Lãn Ông).
Kiêng kỵ
Người âm hư hỏa vượng không dùng. Không nên dùng nhiều vì dễ phát mụn nhọt, ngộ độc. Giải độc hồ tiêu bằng canh đậu xanh.
(suckhoedoisong.vn)