Sản phẩm VIPDERVIR: Một ứng viên cho thuốc điều trị COVID-19

Tại buổi họp báo trực tuyến công bố kết quả nghiên cứu tiền lâm sàng thuốc điều trị Covid-19 vào ngày 10/8/2021, PGS. TS Lê Quang Huấn cho biết, thông số thu được từ việc tiến hành nghiên cứu tiền lâm sàng cho thấy chế phẩm này rất hứa hẹn với tính an toàn, khả năng ức chế sự phát triển của virus SARS-CoV-2 và sự tăng cường miễn dịch chế phẩm này. Đây là cơ sở quan trọng để Hội đồng Đạo đức trong nghiên cứu y sinh học quốc gia (Bộ Y tế) chấp thuận đề cương nghiên cứu lâm sàng trên người bệnh nhiễm virus SARS-CoV-2 do Viện đệ trình.

Để có được chế phẩm này, nhóm nghiên cứu của PGS. TS Lê Quang Huấn đã bắt đầu triển khai dự án từ tháng 2/2020 với mục tiêu sàng lọc, lựa chọn các hoạt chất có hoạt tính sinh dược cao từ nhiều loại cây thuốc sẵn có của Việt Nam có khả năng chống lại virus SARS-CoV-2, dựa trên tài liệu y văn Việt Nam và công bố của các nhà khoa học Trung Quốc trên các tạp chí quốc tế. PGS. TS Lê Quang Huấn cho biết, ông đã sử dụng công cụ Docking với phần mềm AutoDock) – một phần mềm mô phỏng phân tử hiệu quả để tìm kiểu khả năng gắn kết (liên kết) giữa protein với một cấu tử khác, để sàng lọc các hoạt chất chính có ái lực liên kết mạnh với các đích phân tử. Đích phân tử mà ông và cộng sự lựa chọn là các protein gai của virus SARS-CoV-2, vốn liên quan đến quá trình xâm nhập của virus với tế bào người và dẫn đến việc nhiễm COVID-19.

Cuối cùng, PGS. TS Lê Quang Huấn đã lựa chọn được một công thức phối hợp giữa các thành phần hóa dược là Chloroquine, Hydroxychloroqui-, Remdesivir, Favipiravir, Indinavir, Atazanavir, Ciclesonide, vốn đều là các hoạt chất được chiết xuất từ nhiều loại cây cỏ quen thuộc của Việt Nam. Tuy chưa công bố chính thức nồng độ hoạt chất hay sự phân bổ thành phần vị chủ, vị phụ theo “phong cách” y dược cổ truyền “quân, thần, tá, sứ” trong chế phẩm này nhưng ông cho biết, VIPDERVIR dạng viên nang cứng đã bước đầu được sản xuất thử nghiệm và đánh giá độ ổn định tại Công ty cổ phần Hóa Dược Việt Nam.

Cho đến hiện tại, VIPDERVIR đã được đánh giá độc tính cấp, độc tính bán trường diễn tại Viện Kiểm nghiệm Thuốc Trung ương và Bộ môn Dược lý tại ĐH Y Hà Nội, đánh giá khả năng ức chế virus H5N1 tại Viện Công nghệ sinh học, ức chế virus SARS-CoV-2 tại Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương và tăng cường miễn dịch trên thỏ tại Bộ môn Dược lý, ĐH Y Hà Nội, thông cáo báo chí của Viện Hàn lâm KH&CN cho hay.

Những kết quả này đã thuyết phục Hội đồng Đạo đức trong nghiên cứu y sinh học quốc gia (Bộ Y tế) chấp thuận việc thử nghiệm lâm sàng trên người, dự kiến sẽ diễn ra trong vòng hai đến ba tháng trên 260 bệnh nhân mắc COVID-19 thể nhẹ và vừa tại Bệnh viện Nhiệt đới trung ương. Sau khi đánh giá giữa kỳ, hi vọng vào cuối năm 2021 sẽ có đánh giá cuối cùng. Và nếu các kết quả đạt yêu cầu về độ an toàn, hiệu quả, y đức…, thì Bộ Y tế sẽ xem xét và cấp phép để chính thức đưa vào sử dụng, ông Nguyễn Ngô Quang - Phó cục trưởng Cục KHCN và đào tạo (Bộ Y tế) nói. “Nếu thực sự là một sản phẩm thực sự tốt, phục vụ điều trị bệnh nhân thể nhẹ và thể vừa thành công thì đây sẽ là cơ hội để giảm tải tình trạng quá tải tại các bệnh viện tuyến đầu hiện nay”, ông cho biết thêm.

Theo thông cáo báo chí của Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam, ba hiệu quả đầu tiên từ thử nghiệm tiền lâm sàng của VIPDERVIR: (1) Ngăn cản sự bám dính của virus với tế bào chủ, làm mất khả năng xâm nhập của virus vào trong tế bào chủ; (2) Ức chế khả năng nhân lên của vi rút trong tế bào, nghĩa là đối với những hạt virus đã xâm nhập vào bên trong tế bào chủ cũng sẽ mất khả năng tăng sinh; (3) Kích hoạt các tế bào miễn dịch để chúng nhận biết, phong tỏa và loại trừ các hạt virus.